Τριανταπεντάρα-Ελληνίδα-μόνη-ψάχνεται! Θυμάστε την Μπρίτζετ Τζόουνς; Το Ημερολόγιό της από την Έλεν Φίλντινγκ ήταν το μανιφέστο του νεο-φεμινισμού μεταγραμμένο, το 1996, στη γυναικεία λογοτεχνία. Στα μέρη μας αυτό το είδος έφτασε το 1998 με τον Ιούδα (που) φιλούσε υπέροχα (Πατάκης) της Μάιρας Παπαθανασοπούλου. Οι γυναικείες ηρωίδες αυτών των μυθιστορημάτων και όσων τα μιμήθηκαν δεν ήταν γεμάτες απωθημένα σαν τη μικροαστή Μαντάμ Μποβαρί (1857), ούτε ήταν ρομαντικές σαν την Άννα Καρένινα (1877), ούτε βέβαια λυγισμένες από το βάρος των πολιτικών ιδανικών και των διαψεύσεων όπως οι πρώην ασυμβίβαστες ηρωίδες της Μάρως Δούκα την περίοδο 1979-1987 ( Αρχαία σκουριά,Πλωτή πόλη,Λεύκες ασάλευτες ). Ήταν ξύπνιες, απελευθερωμένες από συναισθηματικές εμπλοκές, κυνικές και αποφασισμένες να χρησιμοποιήσουν τη γοητεία τους για να πετύχουν το στάτους των αρσενικών. Αν οι παλιές ήταν εξαρτημένες από τους άντρες, τούτες εδώ ήταν σε πόλεμο μαζί τους. Ωστόσο αυτό το τοπίο φαίνεται να αλλάζει. Και ίσως η καινούργια νουβέλα Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. (Κέδρος) της Λένας Κιτσοπούλου να σφραγίζει αυτήν την αλλαγή, που έχει πάντως αποτυπωθεί και σε άλλα πρόσφατα λογοτεχνικά κείμενα, όπως στο μυθιστόρημα Μεταξύ συρμού και αποβάθρας (Καστανιώτης) της 41χρονης Έλενας Μαρούτσου και στις ιστορίες της 30χρονης Κάλλιας Παπαδάκη, στον Ήχο του ακάλυπτου (Πόλις). Τα βιβλία αυτά είναι αλλιώς ανήσυχα όσον αφορά τη γυναικεία συνθήκη, και δεν μπορούν να βολευτούν στη στενή κατηγορία της γυναικείας λογοτεχνίας. Οι τριαντάρες έως σαραντάρες ηρωίδες τους είναι σαφώς πιο σύνθετες και ενδιαφέρουσες από τις νεο-φεμινίστριες σκύλες της δεκαετίας του ΄90, αλλά και πιο μπουχτισμένες- πρόβλημα που η καθεμιά τους το λύνει με διαφορετικό τρόπο. Η «μουνάρα» Μαιρούλα της Κιτσοπούλου αυτοκτονεί, η κουλτουριάρα Λίνα της Μαρούτσου αρχίζει ψυχανάλυση και η survivor Δήμητρα της Παπαδάκη αλλάζει ταυτότητα, και από ηθοποιός-κλεφτρόνι γίνεται λογίστρια. Τρεις «λύσεις» που αν ερμηνευτούν συμβολικά μάς λένε ότι η καινούργια Ελληνίδα είναι ανεξάρτητη μεν αλλά δεν τη χωράει ο τόπος. Κι ότι η σύγκρουσή της δεν γίνεται πια με τους άντρες, αλλά με την κοινωνία ολόκληρη.
«Οδεύω προς την ανιαρή σοφία» λέει απεγνωσμένα η πρωταγωνίστρια της Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. Σ. και φτάνει να νοσταλγεί τον «άγιο πάτο» που τουλάχιστον σε εξωθούσε στα άκρα. Μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο, με νεύρο, αυτοσαρκασμό, ειρωνεία, αμεσότητα και βαρβάτη αθυροστομία, η και ηθοποιός Λένα Κιτσοπούλου κάνει με αυτόν τον μονόλογό της ένα πειστικό αντι-ηρωικό πορτρέτο της σύγχρονης 35άρας. Ένα πορτρέτο που από χθες παρουσιάζεται και επί σκηνής, στο Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας, με τη Μαρία Πρωτόπαππα. Η Ελληνίδα... μετα-φεμινίστρια προβάλλει λοιπόν εδώ ως μια γυναίκα ποθητή, καλοδιάθετη, μόνη αλλά όχι μοναχική, που «έχει φτερά αλλά δεν μπορεί να πετάξει». Μια γυναίκα «ψιλοχορτασμένη», που όμως πάντα κάτι της λείπει (ο έρωτας, οι συγκινήσεις, η έκπληξη, τα πάθη), και δεν απολαμβάνει τίποτα σε βάθος- ούτε καν το σαρκικό σεξ. Μια γυναίκα που φοβάται πως ωριμάζοντας γερνάει ψυχικά, οπότε προσπαθεί να παρατείνει την εφηβεία της. Μια γυναίκα θυμωμένη τόσο με το κυρίαρχο κοινωνικό μοντέλο και τη «μοντέρνα μικρο-αστίλα του ευτυχισμένου μαλάκα- εργασία, οικογένεια, δημιουργικότητα»- όσο και με τη μοιρολατρία του «σοφού λαού» όπως αποτυπώνεται στις παροιμίες του. Μια γυναίκα που πλήττει με την «μπουνάτσα» και αναζητά κίνητρο για να ξεβολευτεί. Μια γυναίκα που εντέλει- και αυτό έχει σημασία- είναι σε εγρήγορση! Κάτι που αποτυπώνεται και στην αναρχία του μονολόγου της Κιτσοπούλου, ο οποίος αρχίζει εξομολογητικά και, ακολουθώντας τους συνειρμούς της, γίνεται περιγραφικός για τις δυσκολίες των ανθρώπινων σχέσεων, τις αντιφάσεις του χαρακτήρα ή τον φόβο του θανάτου, έπειτα τριγυρνά άσκοπα σε διάφορα χιουμοριστικά επεισόδια και σχόλια και καταλήγει σε ένα σουρεαλιστικό κρεσέντο με τον «κομπλεξικό» Άγιο Πέτρο να πλακώνει την ηρωίδα στα χαστούκια, επειδή κατάπιε το χάπι Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ. Α για να λυτρωθεί. Κι όλα αυτά με τις λέξεις «κώλος», «γαμήσι», «αρχίδια», «μουνί» κ.ά. στην άκρη της γλώσσας ως βρισιές. Διότι στις μέρες μας, όπως προκύπτει, έχουμε απομακρυνθεί πολύ από το ευφορικό «κάντε έρωτα- όχι πόλεμο»...
Υπάρχει μια ερωτική στάση,κοινή στις πρωταγωνίστριες της Κιτσοπούλου και της Μαρούτσου. Όμως τη βιώνουν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι γυναίκες είναι σκυμμένες στα τέσσερα. Η Μαιρούλα κάνει σεξ με τον Σταύρο, άντρα-αποκούμπι με τον οποίο δεν αισθάνεται ερωτικά, ωστόσο συζητά και πέντε πράγματα. Η Λίνα είναι γυμνή με δεμένα πισθάγκωνα τα χέρια, μαζεύει με το στόμα κομματάκια μήλο από το πάτωμα και τα μεταφέρει στην κουζίνα, κάτω από το βλέμμα του Άγγελου/Λευτέρη- άντρα που τη συνεπαίρνει ερωτικά αλλά δεν μπορεί να τον «πιάσει». Διότι δεν είναι καθαρός απέναντί της. Η Μαιρούλα ανασαίνει λάγνα αλλά το μυαλό της (και το ύφος της) είναι λυπημένο, γιατί «είναι τραγικό να μην έχεις αυτό που θέλεις». Η Λίνα πάλι έχει παρασυρθεί σε νέους δρόμους ηδονής και υποτιμά την αποστασιοποίηση του Άγγελου/Λευτέρη, μέχρι που η πραγματικότητα αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια της. Τελικά, και οι δύο γυναίκες θα πάρουν την πρωτοβουλία να απομακρυνθούν από αυτούς τους άντρες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα την ανεπάρκεια και την προδοσία των αισθημάτων. Όμως αυτό που ποθούν θα παραμείνει άπιαστο- οι συγγραφείς παραείναι υποψιασμένες για να δώσουν happy ends. Και τα μετα-φεμινιστικά αδιέξοδα παραμένουν αδιέξοδα...
--------------------------------------------------------------------------------
Παρουσιαση βιβλιου της Καλλιας Παπαδακη ..ο ηχος του ακαλυπτου...
Τετάρτη, 28 Σεπτεμβρίου · 8:30 μ.μ. - 11:30 μ.μ.
Τοποθεσία DALI Ανωπολη
--------------------------------------------------------------------------------
