Η ελληνική κοινωνία βελτιώνει τη στάση απέναντι στους ομοφυλόφιλους αν και παραμένει από τις πιο συντηρητικές στην Ευρώπη Άρθρο ΒΗΜΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010
Το λένε (και) πρόσφατες έρευνες. Ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τον διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό αλλάζει προς το καλύτερο- τουλάχιστον για όσους δεν θεωρούν την ομοφυλοφιλία «ελάττωμα» ή «αμαρτία». Συμβαίνει όμως πραγματικά κάτι τέτοιο; Ναι, απαντούν οι ίδιοι οι ομοφυλόφιλοι, αλλά και ειδικοί επιστήμονες, ωστόσο τονίζουν ότι ο ρυθμός των αλλαγών παραμένει αργός. Οπως προκύπτει από το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο (Μάιος- Ιούνιος του 2009), το 64% των Ελλήνων πιστεύει ότι είναι πολύ διαδεδομένες οι διακρίσεις εις βάρος των ομοφυλοφίλων στη χώρα τους. Το ποσοστό καταγράφει μείωση σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2008, που έφτανε το 73%, ωστόσο υπολείπεται κατά πολύ από τον μέσο όρο στην Ευρώπη των 27, που είναι 47%. Το γεγονός αυτό τοποθετεί τη χώρα μας στη δεύτερη θέση της κατάταξης των λιγότερο ανεκτικών κοινωνιών στην ΕΕ, με την Κύπρο να καταλαμβάνει την πρώτη θέση (66%) και τη Γαλλία την τρίτη (61%). «Η ελληνική κοινωνία γίνεται ανεκτική με εκνευριστικά αργούς ρυθμούς για ευρωπαϊκή κοινωνία και αυτό γιατί δεν λειτουργούν σωστά οι βασικές πηγές πληροφόρησης και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης σε κοινωνικά θέματα (σχολείο, ΜΜΕ, βουλευτές, ορισμένοι κληρικοί)» υποστηρίζει ο δημοσιογράφος κ. Γρ. Βαλλιαννάτος . « Αποτέλεσμα, οι νέοι ομοφυλόφιλοι δεν τολμούν να ζήσουν τη ζωή τους, υποκρίνονται και δυστυχούν. Οι εξαιρέσεις στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν δικαιολογούν τη σημαντική καθυστέρηση της κοινωνίας μας στη διαμόρφωση κλίματος ανοχής και σεβασμού του διαφορετικού» καταλήγει. Οπως πάντως αναφέρει η κυρία Φιλίππα Διαμάντη, κοινωνιολόγος, «η ελληνική κοινωνία είναι σήμερα πιο ανεκτική σε σχέση με το παρελθόν στην “ορατότητα” των γκέι. Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως στην ανάπτυξη του κινήματος των ελλήνων ομοφυλοφίλων, με τις πολλαπλές ομάδες που αγωνίζονται για τα θεσμικά (ομόφυλος γάμος, τεκνοθεσία) και τα κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και στην παρουσία γκέι και λεσβιακών εντύπων. Η πραγματοποίηση των πρώτων ομόφυλων γάμων στην Τήλο τον Ιούνιο του 2008ώθησε τη δημόσια συζήτηση γύρω από την ομοσεξουαλικότητα σε ένα άλλο επίπεδο, που ξέφυγε από την ιατρικοποίησή της και πέρασε στο επίπεδο των δικαιωμάτων».
Ο κ. Θέμις Κατσαγιάννης, ένας από τους ομοφυλοφίλους που συμμετείχαν στους «γάμους» της Τήλου, αναφέρει: «Αίσθησή μου είναι ότι τα πράγματα καλυτερεύουν και η κοινωνία γίνεται πιο ανεκτική. Αυτό βοη θάει τους νεότερους κυρίως ανθρώπους να εκδηλωθούν αλλά δημιουργεί και προβλήματα διότι, καθώς γίνονται πιο ορατοί, οι άνθρωποι που δεν έχουν ακολουθήσει την εξέλιξη της κοινωνίας ενοχλούνται και βρίσκουν πάτημα για να δικαιολογούν τις ομοφοβικές συμπεριφορές τους».
Η «αμηχανία» της Πολιτείας
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για τα Δικαιώματα, την Ισότητα και την Ετερότητα η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στις 14 χώρες της ΕΕ που δεν αναγνωρίζουν δικαιώματα συμβίωσης (γάμου ή ελεύθερης συμβίωσης) μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Οπως επισημαίνει η κυρία Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια και κοσμήτορας στην Παιδαγωγική Σχολή του ΑΠΘ, «οι οικογένειες από ομόφυλα ζευγάρια αποτελούν μια πραγματικότητα που άρχισε να συζητιέται δημόσια και φαίνεται ότι σταδιακά κερδίζει έδαφος, έστω και διστακτικά, στην ελληνική κοινωνία με τελευταία αφορμή κυρίως το σύμφωνο συμβίωσης». Η κυρία Κογκίδου τονίζει ότι η αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών ως οικογένειας συναντά εμπόδια διαφόρων ειδών και αντιστάσεις που προέρχονται από την ομοφυλοφοβία, την ύπαρξη προκαταλήψεων και την έλλειψη ανάλογων θετικών παραδειγμάτων. «Η προσήλωση στον δήθεν σεβασμό των “πατροπαράδοτων οικογενειακών ηθών” είναι μια πολιτική επιλογή που εξαναγκάζει πολλούς ανθρώπους να ζουν σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού» σημειώνει.
Γονείς και Ιnternet
Οι νεαροί ομοφυλόφιλοι στην εποχή μας «βγαίνουν από την ντουλάπα»- όπως λένε στη γλώσσα τους- πιο άνετα απ΄ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό αποδίδεται στη νοοτροπία των νέων γονέων αλλά και στην εξάπλωση του Διαδικτύου. «Οι νέοι γονείς είναι πιο εξοικειωμένοι και λιγότερο συντηρητικοί και φοβικοί από τις παλαιότερες γενιές.Τα παιδιά λοιπόν που ανακαλύπτουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα στην εφηβεία μπορούν να μιλήσουν σε φίλους, γνωστούς, γονείς και συγγενείς ευκολότερα και σε μικρότερη ηλικία» λέει ο κ. Γιώργος Τσιτιρίδης, υπεύθυνος του περιοδικού «Screw» και της ιστοσελίδας www. gayworld.gr. Η κυρία Διαμάντη προσθέτει: «Σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση των νεαρών γκέι παίζει το Διαδίκτυο διότι με τα κοινωνικά δίκτυα που αναπτύσσονται σε αυτό συντελεί στην ενημέρωση των νέων, στην καταπολέμηση της εσωτερικευμένης ομοφοβίας και στην αίσθηση πως ο νεαρός γκέι ή λεσβία ανήκει σε μια ευρεία κοινότητα».
Η αμφισημία της τηλεόρασης
Οι γκέι είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο όχι μόνο σε σίριαλ, αλλά και σε ψυχαγωγικές ή ενημερωτικές εκπομπές της τηλεόρασης. Τα «πρότυπα» των ομοφυλοφίλων που προβάλλονται στην εποχή μας από την τηλεόραση απέχουν μακράν από τις «καρικατούρες» στις παλιές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Από τον Γιάννη Μπέζο στους «Απαράδεκτους» και τον γκέι γιο στους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» του Λάκη Λαζόπουλου στη δεκαετία του ΄90, ως το φιλί μεταξύ δύο αντρών στο σίριαλ του Χριστόφορου Παπακαλιάτη και τον ρόλο του Γιώργου Πυρπασόπουλου στη σειρά «Υπέροχα Πλάσματα» στην προηγούμενη δεκαετία ή στη σειρά «Πολυκατοικία» που προβάλλεται στις μέρες μας, η εικόνα των ομοφυλοφίλων που προβάλλει η τηλεόραση είναι πιο κοντά στην εικόνα ενός «κανονικού», «συνηθισμένου» ανθρώπου και πιο απομακρυσμένη από τα στερεότυπα του παρελθόντος. Βέβαια δεν λείπουν και εξαιρέσεις με ομοφοβικά ξεσπάσματα «επωνύμων» σε διάφορες εκπομπές, αλλά και γραφικές γκέι φιγούρες, κυρίως σε περιθωριακά κανάλια...
