Ελληνίδες με τόλμη και γνώση αποφασίζουν να απευθυνθούν σε τράπεζες σπέρματος αντί να κάνουν παιδί με τον πρώτο τυχόντα. Είναι, όμως, η επιλογή αυτή απαλλαγμένη από κάθε ρίσκο;
Πατάει το «play» στο λάπτοπ και ακούγεται η φωνή του. Μια φωνή μπάσα και μειλίχια, σχεδόν μελωδική, η προφορά του βρετανική, με αμερικανικές «πινελιές». «Αυτός είναι ο πατέρας του παιδιού μου» λέει η 48χρονη Πόλυ Γκάμπριελ. Η Γκάμπριελ είναι μία από τις τρεις Ελληνίδες χωρίς σύντροφο που έκαναν παιδί με δότη σπέρματος και καταθέτουν στο BHmagazino τη δική τους εμπειρία μητρότητας.
Μιας μητρότητας διαφορετικής, ασυνήθιστης και περιπεπλεγμένης, αν κρίνει κανείς από τα εκατοντάδες παιδιά δοτών στις ΗΠΑ τα οποία, μόλις κλείσουν τα 18, αναζητούν τα ίχνη του βιολογικού τους πατέρα. Μιας μητρότητας γύρω από την οποία ανακύπτουν ακανθώδη ζητήματα βιοηθικής τα οποία η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί ακόμη να επιλύσει. «Ακούγοντας τη χροιά της φωνής του, καταλαβαίνεις πολλά. Είναι σαν να τον ξέρεις».
Καθόμαστε στο διαμέρισμά της στην Κυψέλη και ακούμε μαζί ένα μέρος από την 20λεπτη συνέντευξη του δικού της δότη σπέρματος. Αυτού του μελίρρυτου αγνώστου που τη βοήθησε να γίνει μητέρα. Πιο πέρα, ο δυόμισι ετών γιος της, κατάξανθος με γαλάζια μάτια όπως και εκείνη, έχει πάρει το DVD με τον «Τόμας το Τρενάκι» και το κοπανάει ανηλεώς επάνω σε ένα ντουλάπι της κουζίνας. Του χαϊδεύει το κεφάλι: «No, my love». Η φωνή στο λάπτοπ απαντάει σε ερωτήσεις που του κάνει μια τσιριχτή γυναικεία φωνή με προφορά από τη Βιρτζίνια. Πώς ήταν τα παιδικά του χρόνια, ποιο από τα δώρα που του έκαναν οι γονείς του όταν ήταν μικρός τού έχει μείνει αξέχαστο, αν είχαν γατάκια στο σπίτι.
Παρ' ότι γεννημένη στην Ελλάδα (αλλά και με βρετανική υπηκοότητα), η Πόλυ Γκάμπριελ έχει ζήσει και έχει εργαστεί ως μουσικός αρκετά χρόνια στο εξωτερικό και γι' αυτό σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι απέχει πολύ από «την ελληνική πραγματικότητα». Στην Αθήνα έρχεται για λίγο, επειδή εδώ ζει η μητέρα της, δική της βάση παραμένει το Μπαθ της Βρετανίας. Το διαμέρισμα αυτό είναι το πατρικό της. Εχει μια εκκεντρική 60s αισθητική, ένα παλιό ξύλινο πικάπ, τεράστιες, ball καρέκλες και μια κουρτίνα κουζίνας από λευκούς κρίκους. Χαζεύω το καρότσι του μικρού μπροστά στο παλιό πιάνο.
Η Πόλυ ανοίγει ένα μικρό ξύλινο κουτί και, μαζί με δύο υπερηχογραφήματα του εμβρύου που ήταν κάποτε ο γιος της, μου δείχνει μια έγχρωμη φωτογραφία ενός άλλου αγοριού, κατά τι μεγαλύτερου, χαμογελαστού, με εκφραστικά μάτια. «Αυτός είναι ο δότης σε ηλικία έξι ετών» μού εξηγεί. «Μου την έστειλε η τράπεζα σπέρματος από την Αμερική. Ηταν να διαλέξω ανάμεσα σε αυτόν και σε έναν άλλον. Κάτι, όμως, στον άλλον – στο βλέμμα, στη φωνή – δεν με έκανε να νιώσω θέρμη». Μου εξομολογείται ότι νιώθει ευγνωμοσύνη για τον δότη: «Είναι ο βιολογικός πατέρας του παιδιού μου. Δεν ξέρω το όνομά του, ξέρω, όμως, όλα τα υπόλοιπα».
Πώς επέλεξα τον δότη
Εχει δίκιο. Το «προσωπικό προφίλ» του δότη (μαζί με ένα λεπτομερέστατο ιατρικό ιστορικό) που της έστειλε η τράπεζα σπέρματος (η δεύτερη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ) ιχνηλατεί το γενεαλογικό δέντρο του τρεις γενιές πίσω. «Ξέρω πολύ λιγότερα για άνδρες με τους οποίους έζησα μαζί!» λέει με ένα χαμόγελο χωρίς πικρία. «Στην Ελλάδα δεν θα το έκανα. Δεν μου φτάνει να γνωρίζω μόνο ότι ο πατέρας του παιδιού μου είναι, λόγου χάρη, καστανός και ψηλός. Εγώ ξέρω ότι είναι Βρετανός, αλλά ζει στις ΗΠΑ, ξέρω ότι τα αφτιά του έχουν κολλημένους λοβούς και την ακριβή απόσταση που έχουν τα μάτια του μεταξύ τους, ξέρω τους βαθμούς του στο πανεπιστήμιο και πόσες ξένες γλώσσες γνωρίζει. Επίσης, ξέρω ότι ο παππούς του ήταν μαέστρος στη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, αν έκαναν φαλάκρα οι δικοί του και σε ποια ηλικία, σε ποιο όπλο του βρετανικού στρατού υπηρέτησε ο πατέρας του».
Μου δείχνει προς επιβεβαίωση τις ατελείωτες καρτέλες του στο λάπτοπ. Ο δότης με τον κωδικό 1536 θαυμάζει τον πολιτικό ακτιβιστή Ραλφ Νέιντερ, αγαπημένη του ταινία είναι ο «Πόλεμος των Αστρων» και λατρεύει την ελληνική κουζίνα. Πώς είναι, αλήθεια, να αναζητείς τον ιδανικό δότη; «Είναι όπως όταν μπαίνεις σε ένα μπαρ και ψάχνεις να γνωρίσεις κάποιον... Οπως όταν βάζεις αγγελία "Ζητείται κύριος εμφανίσιμος κτλ."». Κάτι δηλαδή σαν ραντεβού στα τυφλά με ικανές δόσεις ευγονικής. Η ίδια ζήτησε, μεταξύ άλλων, να είναι ψηλός («επειδή εγώ είμαι κοντή»), με γαλάζια μάτια και να υπάρχει «μουσικότητα» στην οικογένειά του («όπως υπάρχει και στη δική μου»). Αγόρασε 12 φιαλίδια σπέρματος, προς περίπου 180 ευρώ το ένα. Με άλλα 150 ευρώ θα μπορούσε να είχε έναν δότη απόφοιτο του Χάρβαρντ, αλλά ποσώς την ενδιέφερε κάτι τέτοιο.
Πώς έκανα το παιδί
«Ο δότης δεν είναι το ιδανικό» λέει βάζοντας πορτοκαλάδα στο ποτήρι του γιου της. «Και η ζωή, όμως, δεν είναι ιδανική. Μπορεί να έχεις σύντροφο και να σε παρατήσει λίγο προτού γεννηθεί το παιδί, μπορεί να είναι μέθυσος και να χτυπάει και το παιδί και εσένα. Μπορεί, βέβαια, να είναι ο τέλειος πατέρας». Στα 37 της χώρισε έπειτα από μακροχρόνια σχέση, όταν «εκείνος αποφάσισε ότι δεν ήθελε παιδί». Στα 40 της πλέον είχε πάρει την απόφαση να κάνει οικογένεια μόνη. «Ηξερα ότι δεν είχα άλλα περιθώρια. Είναι μεγάλη αυταπάτη να νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις παιδί όποτε θέλεις».
Η όλη προσπάθεια κράτησε έξι χρόνια. Εξαιτίας ενός οργανικού προβλήματος (που οδήγησε σε αποβολές και μπόλικη ψυχική οδύνη) αναγκάστηκε, εκτός από δότη σπέρματος, να αναζητήσει και παρένθετη μητέρα. «Αν δεν έβρισκα την παρένθετη, θα σταματούσα τις προσπάθειες... Πρέπει να ξέρεις τα όρια του οργανισμού σου». Από την οικογένειά της κανείς δεν την υποστήριξε στην αρχή. «Η άμεση αντίδραση της αδελφής μου όταν της το είπα ήταν: "Μη νομίσεις ότι εγώ θα το κοιτάξω αν πεθάνεις εσύ"».
Δεν θεωρεί κατόρθωμα το γεγονός ότι μπήκε μόνη της σε όλη αυτή τη διαδικασία: «Κότσια δεν έχω μόνο εγώ. Κότσια έχει και ένα παντρεμένο ζευγάρι που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί δέκα χρόνια και έχει κάνει 30 εξωσωματικές». Το σπέρμα της το έστειλαν με κούριερ, το παρέλαβε στο αεροδρόμιο, από τις ειδικές εγκαταστάσεις για εύθραυστα βιολογικά υλικά, και το μετέφερε η ίδια στην ελληνική κλινική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπου έγιναν και οι εξωσωματικές: «Η άδεια φιάλη επιστρέφεται στη συνέχεια στην τράπεζα σπέρματος στις ΗΠΑ. Το αστείο ήταν ότι μαζί με τη δική μου φιάλη υπήρχε άλλη μία προς επιστροφή, στην ίδια ακριβώς τράπεζα σπέρματος. Ηταν, όμως, από άλλον δότη».
Παιδί με 30 αδέλφια
Μου δείχνει στο λάπτοπ μια ομάδα που έχει δημιουργήσει η ίδια στο Facebook. Βλέπω φωτογραφίες από τα ετεροθαλή αδέλφια του γιου της, τα οποία κατάφερε να εντοπίσει μέσω του περίφημου Donor Sibling Registry, του ψηφιακού μητρώου για παιδιά δοτών σπέρματος που επιθυμούν να ανιχνεύσουν και ίσως να γνωρίσουν τα αδέλφια τους (σημειωτέον, αφορά μόνο την αμερικανική πραγματικότητα). Πληκτρολογείς το όνομα της δικής σου τράπεζας, ύστερα τον κωδικό του δότη σου και ξεκινάς την αναζήτηση.
Αντίθετα με την ελληνική νομοθεσία, που επιτρέπει μέχρι δέκα παιδιά ανά δότη, ο 1536 έχει ήδη 30 παιδιά διασκορπισμένα στην Ουάσιγκτον, στη Νεβάδα, στη Φιλαδέλφεια, στο Σεντ Λούις. Μόνο ο γιος της Πόλυ βρίσκεται στην Ευρώπη και ένα ακόμη παιδί του 1536 στο Πουέρτο Ρίκο. Μου δείχνει έναν ξανθό μπόμπιρα με μεγάλα γαλάζια μάτια: «Μοιάζει στον δικό μου;».
Στον γιο της ήδη μιλά για αυτά τα διασκορπισμένα ανά τις ΗΠΑ αδέλφια. Φυσικά, διατηρεί επαφή μόνο με τις οικογένειες που το επιθυμούν: «Κάποιοι σου λένε, π.χ., απλώς ότι ένα κοριτσάκι γεννήθηκε το 2004 και τέρμα. Μόνο οκτώ από εμάς διατηρούμε επαφή. Συναντιόμαστε, μάλιστα, μία φορά τον χρόνο. Αισθανόμαστε ένα δέσιμο, δεν είναι τυχαίο, τα παιδιά μας έχουν τον ίδιο πατέρα. Συχνά ρωτάμε ο ένας τον άλλον για θέματα που αφορούν το παιδί, όχι μόνο υγείας, αλλά και συμπεριφοράς...». Οπως σπεύδει να μου τονίσει, από τις οικογένειες του συγκεκριμένου δότη, οι περισσότερες είναι μονογονεϊκές ή ζευγάρια ομοφυλοφίλων: «Μόνο μία από αυτές που γνωρίζω είναι μαμά, μπαμπάς, παιδί».
Είμαι καλύτερα μόνη μου
Δηλώνει με έμφαση ότι δεν πέρασε καν από το μυαλό της να υιοθετήσει: «Μου έλεγαν να το κάνω, αλλά δεν με ενδιέφερε να έχω το παιδί κάποιας άλλης. Ηθελα να είναι το αίμα μου. Για εμένα το DNA είναι πολύ σημαντικό. Τον γιο μου τον νιώθω απόλυτα δικό μου». Ο μικρός πλησιάζει και ζητάει λίγη πορτοκαλάδα. «Είναι δύσκολο να μεγαλώνεις μόνη σου ένα παιδί» παραδέχεται. «Αυτή τη στιγμή, μάλιστα, είμαι άνεργη, ζω από ενοίκια. Ομως δεν θα άλλαζα ούτε δευτερόλεπτο αυτό που ζω. Εχω κάνει πολλά πράγματα στη ζωή μου, έχω ζήσει μια πολύ γεμάτη, μια πολύ εγωκεντρική και εκκεντρική ζωή. Τίποτε, όμως, δεν με γέμιζε. Το παιδί αυτό έδωσε νόημα στην ύπαρξή μου. Τώρα, κάθε μέρα είναι γεμάτη εκπλήξεις». Δέχεται ότι κάποιοι μπορούν να θεωρούν αυτό που έκανε εγωιστικό: «Εγώ θεωρώ πολύ πιο εγωιστικό να επιλέγεις να δουλεύεις 20 ώρες το 24ωρο και να μη βλέπεις καθόλου το παιδί σου. Οπως είναι πολύ πιο εγωιστικό να αραδιάζεις ένα τσούρμο παιδιά (όπως κάνουν στη Βρετανία) για να εισπράττεις τα επιδόματα».
Η Πόλυ Γκάμπριελ επιμένει ότι δεν φοβάται το άγνωστο που εμπεριέχει η οικογένεια που έχει δημιουργήσει: «Αν είναι να το φοβάσαι, τότε θα φοβάσαι και το επόμενο δευτερόλεπτο. Αλλωστε, το ίδιο το παιδί δεν είναι ένα άγνωστο;» με ρωτάει. Για τον γιο της πιστεύει ότι αυτό που χρειάζεται είναι να μάθει «όλη την αλήθεια της κατάστασής του».
Το μόνο που την ανησυχεί είναι πως αν ο μικρός αναζητήσει αργότερα τον βιολογικό του πατέρα δεν θα μπορεί να τον βρει. Εδώ και χρόνια η ίδια δεν έχει κάποια μόνιμη σχέση, δεν την απασχολεί ιδιαίτερα, αλλά δεν το αποκλείει κιόλας. Την ρωτώ αν απολαμβάνει αυτή την κερδισμένη με τόσες θυσίες και υπερβάσεις αυτάρκειά της: «Περνάω ωραία. Εχω τον γιο μου, τη μητέρα μου, την ευρύτερη οικογένειά μου, τα "ετεροθαλή" αδέλφια του γιου μου, τους φίλους μου... Είμαι ευτυχής».
Το δίλημμα της μητρότητας
Ο μόλις τριών μηνών Πέτρος είναι κουρνιασμένος στην αγκαλιά της μαμάς του, ήδη όμως στηρίζει αρκετά καλά το κεφάλι του για να μπορεί να παρατηρεί τον κόσμο με τεράστια, αδηφάγα μάτια. Η 42χρονη Εφη Κ. (τα στοιχεία της είναι στη διάθεση του BHmagazino) έκανε παιδί με δότη από εγχώρια τράπεζα σπέρματος (σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, τα στοιχεία του είναι άκρως απόρρητα) και ας την «πειράζει» μια φίλη ότι ο μικρός είναι... του Μπέκαμ επειδή είναι ξανθός. Ο πατέρας της, και ξετρελαμένος σήμερα παππούς, ήταν εκείνος που στάθηκε δίπλα της σε όλη τη διαδικασία: «Oταν πηγαίναμε μαζί στη μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, για να μη μας περνούν για ζευγάρι, πήγαινα στον ψύκτη και φώναζα από μακριά: "Μπαμπά, θες κι εσύ νερό;"» θυμάται γελώντας. Η αρχική ιδέα που γεννήθηκε μέσα της, όταν άρχισε να βλέπει το αναπαραγωγικό τέλος να πλησιάζει, ήταν να καταψύξει δικά της ωάρια και να τα χρησιμοποιήσει εν ευθέτω χρόνω. Οταν, όμως, άκουσε ένας εξωσωματιστής την ηλικία της – «πατημένα 42» – της πρότεινε μια μέθοδο με μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας: να πάρει σπέρμα από την παγκόσμια τράπεζα, να καταψύξει έμβρυα (τεχνική πιο παλιά και πιο δοκιμασμένη από την κατάψυξη ωαρίων) και να περιμένει.
Η ίδια, ωστόσο, δεν ήθελε να χάσει κι άλλον χρόνο: «Οταν δε βγήκαν οι ορμονολογικές εξετάσεις, που ήταν πολύ καλές (τα ωάριά μου ήταν μιας γυναίκας 35 χρόνων), θεώρησα ότι θα ήταν φοβερή αχαριστία από μέρους μου να το αγνοήσω αυτό. Είπα μέσα μου: "Θα φθάσω 50 χρόνων, θα κοιτάξω τον εαυτό μου στον καθρέφτη και θα πω: Τότε που είχες μια ευκαιρία να προσπαθήσεις, δεν το έκανες". Συνέβαλε, βέβαια, και το ότι είχα μείνει άνεργη. Για πολλά χρόνια εργαζόμουν ατελείωτες ώρες. Επειδή δεν "φτουρούσε" η προσωπική μου ζωή, η δουλειά ήταν το στήριγμά μου. Δεν πρόλαβα, βέβαια, να σκεφτώ και πολύ, μέσα σε έναν μήνα έγιναν όλα». Για εκείνη, τα μόνα προαπαιτούμενα ήταν να είναι ο δότης μελαχρινός και ψηλός: «Δεν με ενδιέφερε τίποτε άλλο» εξηγεί. Στάθηκε ανέλπιστα τυχερή, καθώς έμεινε έγκυος με την πρώτη εξωσωματική: «Δεν θα το έκανα πάνω από δύο-τρεις φορές. Ψυχολογικά δεν θα το άντεχα».
«Πιστεύω πραγματικά ότι είναι το πιο σωστό πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου» λέει για τη γέννηση του γιου της. Τις πρώτες 50 ημέρες μετά τον τοκετό έμεινε στους γονείς της, οι οποίοι, παρ' ότι εν γένει «παλαιών αρχών», της προσέφεραν και της προσφέρουν αμέριστη ψυχική και οικονομική υποστήριξη. «Δεν ένιωσα την απουσία συντρόφου» τονίζει. Θεωρεί ότι, έπειτα από κάποιες αποτυχημένες σχέσεις, η μακρά θητεία της στη μοναξιά την έχει σκληραγωγήσει και για τον σημερινό, απαιτητικό ρόλο της σε μια μονογονεϊκή οικογένεια.
Δεν θα ξεχάσει ποτέ το άδειο βλέμμα μιας υπαλλήλου στο ΚΕΠ όταν πήγε να βγάλει ΑΜΚΑ για το μωρό. «Μου είχε ζητήσει όνομα πατρός και όταν εγώ της απάντησα: "Το έκανα με δότη", "κόλλησε" τόσο πολύ, που γύρισε και με ρώτησε: "Θα το αναγνωρίσει;"». Οι γυναίκες την αντιμετωπίζουν πολύ θετικά, πολλές την βομβαρδίζουν με ερωτήσεις και απορίες. «Καταλαβαίνω τα "μπράβο" και τα "συγχαρητήρια" που μου δίνουν, αλλά από την άλλη σκέπτομαι: "Τι συγχαρητήρια, εγώ απλώς ικανοποίησα μια ανάγκη μου"». Εκείνοι που δείχνουν να σοκάρονται περισσότερο με αυτή την τολμηρή choice mum (μητέρα κατ' επιλογή) είναι οι άνδρες: «Κάποιοι δεν πιστεύουν ότι έχω κάνει παιδί με δότη. Νομίζουν ότι έμεινα έγκυος με κάποιον που μετά με παράτησε. Εχουν φτάσει στο σημείο να "ψαρεύουν" μητέρες φιλενάδων μου για να μάθουν ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού. Σε έναν, μάλιστα, πήγα και μίλησα: "Γιατί κάνεις την κακιά κουτσομπόλα και δεν ήρθες απευθείας σε εμένα;"».
Η Εφη δηλώνει προετοιμασμένη για όλα αυτά που θα αντιμετωπίσει μεγαλώνοντας μόνη της ένα παιδί. Οσο για τον μικρό Πέτρο με τα μεγάλα μάτια, θέλει να τον θωρακίσει, καταθέτοντάς του από νωρίς όλη αυτή την «περίπλοκη» αλήθεια: «Θέλω να είναι ξεκάθαρο ότι αυτός ο άνθρωπος είναι δότης και όχι πατέρας».
Ο άγνωστος Δανός
«Απόφαση για μένα δεν ήταν να κάνω παιδί. Αλλά αυτό ήταν κάτι που σε όλη μου τη ζωή το θεωρούσα δεδομένο. Απόφαση για εμένα θα ήταν να μείνω άτεκνη. Αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσα να το διανοηθώ». Η 45χρονη Φρόσω Μάντζιου, ιδιωτική υπάλληλος, παρακολουθεί τον αεικίνητο, μόλις δύο ετών, γιο της να κόβει βόλτες στον πεζόδρομο της Μηλιώνη, παίζοντας με ένα συνομήλικό του κοριτσάκι. «Αφού δεν προέκυψε με σύντροφο και δεδομένου ότι οι γυναίκες έχουν ημερομηνία λήξης στην αναπαραγωγική τους ικανότητα, είπα ότι το Plan Β ήταν ο δότης σπέρματος».
Καμιά φορά, στην παιδική χαρά την ρωτούν πώς η ίδια είναι τόσο μελαχρινή και ο γιος της σχεδόν Βορειοευρωπαίος. Η αλήθεια είναι ότι ο δικός της δότης εντοπίστηκε έπειτα από εκτεταμένη έρευνα σε μεγάλη και αξιόπιστη τράπεζα σπέρματος της Δανίας: «Σου δίνουν κάποια χαρακτηριστικά, ύψος, βάρος, χρώμα ματιών και μορφωτικό επίπεδο. Επίσης, σου δίνεται η δυνατότητα επιλογής μεταξύ ανώνυμου δότη και μη ανώνυμου. Στην περίπτωση του δεύτερου, εσύ δεν έχεις πρόσβαση σε αυτόν, αλλά το παιδί, όταν πάει 18 χρόνων και εφόσον βέβαια έχει την επιθυμία, μπορεί να τον γνωρίσει. Τον ανώνυμο προτιμούν συνήθως ζευγάρια με προβλήματα γονιμότητας που δεν σκοπεύουν να μιλήσουν ποτέ για αυτό το θέμα στο παιδί. Στη δική μου περίπτωση, που είναι πασιφανές ότι υπάρχει κάπου κάποιος άγνωστος που είναι ο βιολογικός πατέρας του παιδιού αυτού, επέλεξα σαφώς τον μη ανώνυμο. Αυτό σημαίνει ότι στα 18 του ο Ιάσονας θα μπορεί, αν το επιθυμεί, να πάει να τον γνωρίσει».
Οσον αφορά την ημέρα της αποκάλυψης, η ίδια είναι πεπεισμένη ότι «το παιδί πρέπει να προετοιμαστεί». «Θεωρώ ότι όσο νωρίτερα του ξεκαθαρίσεις την κατάσταση τόσο καλύτερα, επειδή μαθαίνει να το θεωρεί δεδομένο κομμάτι της ζωής του. Δεν θα διστάσω να ζητήσω και τη συμβουλή ενός ειδικού, αν χρειαστεί». Αναγνωρίζει την αναγκαιότητα ενός ανδρικού προτύπου για τον γιο της: «Γι' αυτό υπάρχουν οι πολύ καλοί θείοι, χωρίς να αποκλείεται και ένας σύντροφος». Η ίδια δεν δείχνει να έχει ιδιαίτερη περιέργεια να γνωρίσει τον άγνωστο, εξονυχιστικά ελεγμένο για μολυσματικές νόσους και κληρονομικές ασθένειες, Δανό που την κατέστησε μητέρα.
«Μπράβο που τόλμησες»
Για την ίδια, η μητρότητα αυτή (για την οποία αγωνίστηκε με αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής) δεν φέρει κανένα απολύτως στίγμα: «Από τις αντιδράσεις που έχω εισπράξει, που είναι από θετικές μέχρι ενθουσιώδεις, θα έλεγα μάλλον το αντίθετο. Θυμάμαι, όταν ξεκίνησα τις προσπάθειες, ο εξοικειωμένος με την εμπειρία της Γαλλίας εξωσωματιστής με προειδοποίησε: "Δεν ξέρω κατά πόσο είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία για κάτι τέτοιο". Εγώ του απάντησα χαριτολογώντας: "E, θα το κάνουν κάποιες πρωτοπόρες σαν και μένα και θα μάθει!". Θεωρώ ότι σήμερα η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο μπροστά από όσο νομίζουμε. Από τη στιγμή που υπάρχει η τεχνολογική δυνατότητα και το νομικό πλαίσιο το επιτρέπει (λόγου χάρη, στη Γερμανία γυναίκα χωρίς σύντροφο δεν μπορεί να καταφύγει στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή) δεν είναι παρά ακόμη ένα ταμπού που καταρρίπτεται».
Η ίδια αποφαίνεται ότι δεν νιώθει ενοχές για τις προηγούμενες επιλογές της: «Είχα κάποιες καλές σχέσεις, αλλά όταν εγώ άρχιζα να σκέφτομαι για παιδί, ο εκάστοτε σύντροφος δεν βρισκόταν σε αυτή τη φάση. Μόνο για το ότι είχα δώσει περιθώριο στον εαυτό μου μέχρι τα 40 έχω μετανιώσει. Μέγα λάθος, γιατί παραλίγο να μείνω χωρίς παιδί. Τώρα πια το συζητάω με άνδρες και γυναίκες, προσπαθώ να τους προειδοποιήσω πως όταν πιστεύεις ότι στα 45 σου μπορεί εύκολα να μείνεις έγκυος, φλερτάρεις επικίνδυνα με την ατεκνία. Οι περισσότεροι δεν το πιστεύουν, πέφτουν να με "φάνε"».
Ο μικρός Ιάσονας με τα ελληνικά και τα δανέζικα γονίδια έρχεται στο τραπέζι μας και αρπάζει ένα κομμάτι κέικ. Η μητέρα του χαμογελάει· δείχνει ήσυχη και δυνατή.
Το ρίσκο της αιμομιξίας - Η άποψη των ειδικών
Σύμφωνα με τον Χάρη Καζλαρή, κλινικό εμβρυολόγο και μέλος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (η οποία υφίσταται ακόμη σήμερα, αλλά είναι παντελώς ανενεργή), οι Ελληνίδες χωρίς σύντροφο που καταφεύγουν στην αγορά σπέρματος από τράπεζες με σκοπό την τεκνοποίηση είναι στην πλειονότητά τους άνω των 40 ετών. «Η νομοθεσία υπάρχει, αλλά αυτή τη στιγμή η αγορά της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι χωρίς ελεγκτική αρχή, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καμία απολύτως εγγύηση για το αν οι τράπεζες σπέρματος τηρούν τους κανόνες της νομιμότητας» τονίζει.
Ως μεγαλύτεροι κίνδυνοι φέρονται η αιμομιξία στη δεύτερη γενιά («αν και μειώνεται διά της διαχύσεως, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός») και οι μολύνσεις. «Νομικά, για παράδειγμα, είμαστε καλυμμένοι ότι δεν μπορούν να υπάρξουν πάνω από 10 παιδιά ανά δότη, πρακτικά όμως δεν είμαστε. Το πρόβλημα είναι ότι μπορούν να πάνε 20 γυναίκες από την ίδια μικρή πόλη και ο δότης να αραδιάσει 20 ή 30 παιδιά στην ίδια μικρή πόλη. Τότε αυξάνεται πολύ ο κίνδυνος αυτά τα παιδιά να συναντηθούν και να συνάψουν αιμομικτικούς γάμους στη δεύτερη γενεά. Η 'διάχυση' για την οποία μιλούμε είναι ακριβώς αυτό: αν ο δότης κάνει 7 παιδιά στην Αθήνα, 3 στη Θεσσαλονίκη και από 1 στη Χάλκη, στα Ιωάννινα, στη Γαύδο, στη Μυτιλήνη και στην Καλαμάτα, η πιθανότητα 2 από αυτά τα 15 παιδιά να τεκνοποιήσουν μαζί είναι πολύ πιο μικρή από το αν ο ίδιος δότης έκανε και τα 15 του παιδιά π.χ. στα Μέγαρα. Εκεί στηρίζονται και οι διεθνείς τράπεζες σπέρματος που πουλάνε σπέρμα μέσω Διαδικτύου. Ο κίνδυνος αιμομιξίας είναι σχεδόν αμελητέος αν ο δότης έχει κάνει 20 παιδιά σε 20 χώρες, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο το Βανουάτου, η Ινδία, η Γουαδελούπη και η Νότια Αφρική».
Σύμφωνα με την Αγγελική Παπαϊωάννου, κλινική κοινωνική λειτουργό - ψυχοθεραπεύτρια, το ζήτημα της επιλογής κάποιων γυναικών να κάνουν παιδί με δότη σπέρματος (χωρίς σύντροφο και χωρίς πρόβλημα υπογονιμότητας) συνδέεται με ανάγκες «διάψευσης της πραγματικότητας» και «ψευδαισθητικής παντοδυναμίας», αντλώντας δυνατότητες από την επιστήμη. Το θέμα είναι πολυσύνθετο και ιδιαίτερα ευαίσθητο. Για παράδειγμα, στο επιχείρημα που προβάλλεται συχνά ότι υπάρχουν και άλλες οικογένειες με τον πατέρα απόντα, η κυρία Παπαϊωάννου απαντά: «Ακόμη και αν ο πατέρας έχει φύγει, δεν παύει να υπάρχει στο βίωμα, στην ιστορία της μητέρας. Εκείνη με τη σειρά της θα μεταγγίσει το βίωμα αυτό στο παιδί. Ο πατέρας αυτός μπορεί να είναι πιο έντονα παρών μέσα από την απουσία του. Θα υπάρξει τελικά στην ιστορία του παιδιού. Το ερώτημα που τίθεται είναι: Τι μπορεί να υπάρξει από έναν αόρατο, χωρίς σώμα, δότη;».
Πηγή: http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=460020
Κυκλοφορεί το 6ο τεύχος του περιοδικού της ΛΟΑ 
